Q & A / ถาม - ตอบ

Proficiency testing (PT) is a form of external assessment to evaluate laboratory’s performance in comparison to other participants’ performance.  Participation in a PT program provides independent verification of the competence of a laboratory and shows commitment to the maintenance and improvement of performance. 

การทดสอบความชำนาญเป็นรูปแบบหนึ่งของการประเมินความสามารถทางห้องปฏิบัติการโดยหน่วยงานภายนอก ด้วยการเปรียบเทียบผลการทดสอบกับห้องปฏิบัติการอื่น  การเข้าร่วมทดสอบความชำนาญช่วยให้ห้องปฏิบัติการสามารถทวนสอบได้ว่าเทคนิคการวิเคราะห์ยังคงความเหมาะสม และแสดงให้เห็นว่าห้องปฏิบัติการยังคงรักษาและพัฒนาคุณภาพการตรวจวิเคราะห์อย่างต่อ  เนี่อง

BDN has been accredited by Department of Science Service, Ministry of Science and Technology, Thailand for the provision of proficiency testing provider since 2016. Our PT schemes are operated according to ISO/IEC 17043 and the statistical analysis is according to ISO 13528.

สำนักยาและวัตถุเสพติดได้รับการรับรองความสามารถการเป็นผู้จัดการทดสอบความชำนาญจากกรมวิทยาศาสตร์บริการ  กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เมื่อปี พ.ศ. 2559 โดยการดำเนินงานจัดแผนการทดสอบตามข้อกำหนด ISO/IEC 17043 และการวิเคราะห์ทางสถิติตามข้อกำหนด ISO 13528

Participants’ performance is evaluated by using z score calculated from the difference between their results and the assigned value. Z score shows in a form that is easy to interpret and understand and can be summarized in bar chart to describe overall performance of participants.

The interpretation of z score is

|z score| ≤ 2.0                         acceptable

2.0 < |z score| < 3.0              warning signal

|z score| ≥ 3.0                         unacceptable

การประเมินความสามารถของสมาชิกจะแสดงด้วยค่า z score ซึ่งคำนวณได้จากความแตกต่างระหว่างค่าที่สมาชิกรายงานกับค่า assigned value เนื่องจาก z score เป็นรูปแบบการประเมินผลที่ง่ายสำหรับการเข้าใจและการแปรผล และยังสามารถแสดงสรุปผลการประเมินความสามารถของสมาชิกออกมาในรูปแบบกราฟแท่งได้  เกณฑ์การประเมินผลเป็นดังนี้

|z score| ≤ 2.0                           ยอมรับได้

2.0 < |z score| < 3.0                สัญญาณเตือน

|z score| ≥ 3.0                           ไม่ยอมรับ

PT samples are packed in suitable packages, strong paper box, to protect the contents during transportation. For oversea participants, PT samples are sent by using express international courier. For local participants, PT samples are sent by using registered post. Once PT samples have been distributed, participants are asked to check the contents of packages immediately upon receipt. If there are any problems with the condition of the PT samples, please contact BDN.

ตัวอย่างทดสอบจะบรรจุในกล่องกระดาษที่แข็งแรงสามารถป้องกันความเสียหายในระหว่างการขนส่ง สำหรับสมาชิกต่างประเทศ ตัวอย่างทดสอบจะจัดส่งโดยบริษัทผู้ให้บริการขนส่งแบบด่วนระหว่างประเทศ ส่วนสมาชิกภายในประเทศ ตัวอย่างทดสอบจะจัดส่งโดยไปรษณีย์ลงทะเบียน เมื่อสมาชิกได้รับแล้วให้ตรวจสอบสภาพตัวอย่างทดสอบ กรณีพบปัญหาของสภาพตัวอย่างไม่เหมาะสม ให้ติดต่อสำนักยาและวัตถุเสพติดเพื่อดำเนินการต่อไป

PT samples are tested at the storage and transportation condition for at least the period of PT round to guarantee the suitability of PT samples. At storage condition, stability studies show no statistical significant difference between the results tested at the date of sample dispatch and those tested at the deadline of submission of the result. At transportation condition, influence of different temperature and humidity from climatic condition including to the period of distance travelled does not affect the PT samples. Factors considered to affect the stability of PT sample are also taken into account in our design of PT scheme.

เพื่อให้แน่ใจว่าตัวอย่างทดสอบมีความเหมาะสมจึงต้องทดสอบความคงสภาพเมื่ออยู่ในสภาวะการจัดเก็บและสภาวะขนส่งในรอบการทดสอบ โดยผลการทดสอบความคงสภาพในสภาวะการจัดเก็บตัวอย่างต้องไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างเวลาเริ่มต้นเมื่อส่งตัวอย่างและเวลาสุดท้ายเมื่อสิ้นสุดกำหนดรายงานผลการทดสอบของสมาชิก ส่วนผลการทดสอบความคงสภาพในสภาวะการขนส่ง จะต้องแสดงว่าความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิและความชื้นจากสภาพทางภูมิอากาศ รวมทั้งระยะเวลาจากการขนส่งไม่มีผลกระทบต่อความคงสภาพของตัวอย่างทดสอบ ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อความคงสภาพเหล่านี้ ต้องนำมาพิจารณาในการวางรูปแบบการดำเนินงานจัดแผนการทดสอบด้วย

In order to ensure confidentiality, participants’ identities will be assigned by using laboratory code. This code enables results to be showed in the report without revealing the identities of participants and will be generated unrepeatedly from round to round. Only BDN’s proficiency testing team will know this code.

สมาชิกที่เข้าร่วมทดสอบจะได้รับรหัสห้องปฏิบัติการ ใช้อ้างอิงในรายงานผลการทดสอบแทนการระบุชื่อสมาชิก โดยรหัสห้องปฏิบัติการจะกำหนดให้ใหม่ไม่ซ้ำกันในแต่และรอบของการทดสอบ และ มีเพียงสำนักยาและวัตถุเสพติดเท่านั้นที่ทราบรหัสห้องปฏิบัติการนี้

Q : ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชุดทดสอบสารเสพติดเมทแอมเฟตามีนในปัสสาวะ

พ.ศ. ๒๕๕๖ ลงวันที่ ๑๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๖ กำหนดให้ชุดทดสอบสารเสพติดเมทแอมเฟตามีนในปัสสาวะ ที่ผลิตหรือนำเข้าเพื่อขายในประเทศต้องมีค่าเกณฑ์ตัดสินผลบวก (cut - off value) ๕๐๐ นาโนกรัม/มิลลิลิตร ซึ่งไม่สอดคล้องกับประกาศสำนักงานคณะกรรมการป้องการและปราบปรามยาเสพติด เรื่อง กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการตรวจหรือทดสอบว่าบุคคลหรือกลุ่มบุคคลใดมีสารเสพอยู่ในร่างกายหรือไม่  กำหนดเกณฑ์การตัดสินผลการตรวจพิสูจน์ว่าผู้มีสารเสพติดในร่างกาย เมื่อมีสารกลุ่มแอมเฟตามีนส์ ๑ ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร นั้นจะมีแนวทางแก้ไขอย่างไร

A : กระทรวงสาธารณสุข ออกประกาศ เรื่อง   ชุดทดสอบสารเสพติดเมทแอมเฟตามีนในปัสสาวะ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๙  ลงวันที่ 26 กันยายน 2559 กำหนดให้ชุดทดสอบสารเสพติดเมทแอมเฟตามีนในปัสสาวะ ที่ผลิตหรือนำเข้าเพื่อขายในประเทศต้องมีค่าเกณฑ์ตัดสินผลบวก (cut - off value) ตั้งแต่ ๑,๐๐๐ นาโนกรัม/มิลลิลิตร ซึ่งมีความสอดคล้องกับประกาศคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพ

Q : จะทราบได้อย่างไรว่าจะเลือกใช้ชุดทดสอบเมทแอมเฟตามีนในปัสสาวะที่มีค่า cut off เท่าไหร่ในกรณีไหน

A: หลักเกณฑ์ในการเลือกใช้ชุดทดสอบ ต้องเลือกตามวัตถุประสงค์ของการใช้ เช่น กรณีดำเนินการตามกฎหมาย ต้องใช้ชุดทดสอบที่ค่า cut off ๑,๐๐๐ นาโนกรัม/มิลลิลิตร กรณีตรวจเพื่อใช้เป็นเอกสารประกอบการทำงานในต่างประเทศ ต้องศึกษาข้อกำหนดของแต่ละประเทศซึ่งส่วนใหญ่จะกำหนดค่า cut off  ๕๐๐ นาโนกรัม/มิลลิลิตร